Er zijn nog erg weinig meetresultaten van biociden in oppervlakte- en grondwater, waardoor vaak onduidelijk is of er wel of geen probleem is. Dit blijkt uit het project Ketenverkenner Biociden. Dit project is nu afgerond met de publicatie van factsheets en een meetstrategie. Op basis van de nieuwe informatie kunnen waterbeheerders op de goede plaatsen de meest relevante werkzame stoffen uit biociden gaan meten.
Het project Ketenverkenner Biociden is uitgevoerd in het kader van de Kennisimpuls Waterkwaliteit. De volgende producten zijn nu beschikbaar.
Deltafact biociden
In de Deltafact Biociden is veel basiskennis over biociden en waterkwaliteit samengebracht. In een KNB-artikel van april 2021 staat een toelichting op de Kennisimpuls, het project Ketenverkenner en de Deltafact Biociden.
Factsheets biociden
Voor een aantal voorbeeldstoffen is een factsheet opgesteld. In een notitie staat hoe de voorbeeldstoffen zijn geselecteerd. De keuze is gevallen op isothiazolen (onder andere BIT, CIT, MIT en DCOIT), IPBC (jodocarb), tolylfluanide, DEET (diethyltoluamide) en zilver. De factsheet beschrijft per stof in welk type biociden deze wordt gebruikt en of de stof ook in gewasbeschermingsmiddelen en/of (dier)geneesmiddelen voorkomt. Verder komen aan bod de stofeigenschappen, het gedrag in de waterketen en de zuivering, analysemethoden, concentraties in water, risicogrenzen, signaleringswaarden, risico’s en kansen voor de waterketen en een mogelijk handelingsperspectief.
Algemene lessen uit de factsheets zijn:
-
Om meetresultaten te kunnen beoordelen zijn risicogrenzen nodig. Soms zijn er geen risicogrenzen beschikbaar of zou een beschikbare risicogrens beter moeten worden onderbouwd.
-
De analysemethode moet nauwkeuriger kunnen meten als de risicogrens onder de detectielimiet ligt.
-
Let op afbraakproducten van de werkzame stof, die ook kunnen ontstaan door de zuiveringsmethode die wordt toegepast voor de productie van drinkwater.
-
Probeer de bron van de gemeten stof te achterhalen. Gaat het om een biocide, een gewasbeschermingsmiddel, een (dier)geneesmiddel en/of zit de stof bijvoorbeeld (ook) in cosmetica?
-
Is er mogelijk sprake van illegaal gebruik?
Meetstrategie biociden
De meetstrategie voor biociden in oppervlaktewater staat beschreven in een STOWA-rapport. Bij het bepalen van een meetstrategie zijn de volgende punten van belang:
-
De hydrologie: komt het water van de locatie waar emissie van de stof wordt verwacht?
-
De stofeigenschappen: is de stof vluchtig, snel afbreekbaar of hecht deze sterk aan sediment? Dan is er minder kans op aantreffen van de stof in water.
-
Wordt de stof in grote hoeveelheden gebruikt?
-
Hoe toxisch is de stof?
-
Hoe gedraagt de stof zich in de drinkwaterzuivering? Wordt de stof daarbij al verwijderd?
-
Is er een geschikte meetmethode voor de stof?
Dit laatste is een knelpunt. Van de 116 werkzame stoffen in biociden die een grote kans hebben om in water terecht te komen, ontbreekt voor 83 stoffen een goede meetmethode in de stoffendatabase van KWR.
Biociden Excel Tabel
Ook is er een ‘Biociden Excel Tabel’ gemaakt. In deze tabel is per werkzame stof informatie te vinden over chemische en fysische eigenschappen, meetgegevens in grond- en oppervlaktewater, toxiciteit, of de stof ook in gewasbeschermingsmiddelen en/of (dier)geneesmiddelen voorkomt en de productsoorten waar de stof in mag zitten. Ook is er een score te vinden voor de kans dat de stof in water terechtkomt en voor de kans dat een stof in water kan worden aangetroffen. Dit biedt handvaten voor waterbeheerders om op de goede plaatsen de meest relevante werkzame stoffen uit biociden te gaan meten.